Sergüzeşt, Milli Eğitim Bakanlığı’nın 100 Temel Eser listesine girmiş bir romanımızdır. Tanzimat Dönemi’ne ait bir eser olan Sergüzeşt, dönemle ilgili pek çok detayı okuruna aktarır. Yazar toplumsal yapıları da eleştirmiş ve halkı eğitmeyi amaçlamıştır. Sergüzeşt bu özellikleriyle ‘ilk gerçekçi roman’dır. Peki Sergüzeşt’in konusu nedir, kimin eseridir?
Ayrıntılı olarak inceleyelim…
Bir maceranın konusu nedir?
Esaret konulu romanlardan biri de Sergüzeşt’tir. Macera, kelimenin tam anlamıyla ‘macera’ anlamına gelir. Avrupa görmüş, sanata ve edebiyata düşkün Celal Bey ile cariye genç kız Dilber’in yasak aşkına bahse girer.
Dilber, konaklarda çalışan Kafkasyalı genç ve güzel bir kızdır. Dilber, Avrupa’dan dönen Celal Bey’in dikkatini çeker. Celal Bey, fotoğraflarında Dilber’i model olarak kullanmaya başlar.
Dilber ve Celal Bey’in aşkı halk tarafından uygunsuz bulunur. Romanda halkın eğitimi, modası geçmiş kurumlar ve fikirler ustalıkla aktarılır.
Sergüzeşt Kimin Eseri?
Sergüzeşt, Samipaşazade Sezai tarafından yazılmıştır. Sergüzeşt, ilk gerçekçi romandır.
Samipaşazade Sezai, Türk edebiyatında çağdaş hikâyeciliğin kurucularından biridir. Tanzimat Dönemi’nde eserler veren yazar, ilk gerçekçi romanı yazarak birçok alanda öncülük yapmıştır. Sosyal konuların tenkit edildiği bu eser, Tanzmiat döneminin en meşhur eserlerinden biri olarak kabul edilir.
Macera Fransızcaya da çevrildi. Döneminin tanınmış eserlerinden biri olmayı başaran Sergüzeşt, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 100 Temel Eser arasında da yer almıştır.
Maceranın karakterleri kimlerdir?
Celal Bey: Eğitimini Avrupa’da tamamlamış bir gençtir. Celal Bey sanata ve edebiyata düşkündür. Evine döndüğünde Dilber ile karşılaşır. Dilber’den çok etkilenen Celal Bey, onu model olarak kullanmaya başlar.
Güzellik: Tutsak olarak satılan dokuz yaşında bir kız çocuğu. Çok sorun yaşadı, o. Kafkasya’da bir köyde yaşayan Dilber, İstanbul’a gelir. İstanbul’da çalıştığı konağın hanımı kötü kalplidir. Dilber, Celal Bey’le yakınlaşır ama bu olayın sonu Dilber için kötü olacaktır.
Asaf Paşa: Celal Bey’in babasıdır. Gerçek bir İstanbul Beyefendisi örneğidir. Eşinin isteklerini yerine getiren kibar ve nazik bir beyefendidir.
Zehra Hanım: Asaf Paşa’nın eşi Celal Bey’in annesidir. Oğlu ve kocası arasında denge sağlamaya çalışan bir karakterdir. Ancak Dilber ve Celal Bey’in yakınlaşmasından hoşlanmaz. Dilber’i köle tüccarına geri satarlar.
Sergüzeşt, dönemin toplumsal yapısını okuyucuya aktarabilen ve aynı zamanda eleştiri getiren bir romandır.
Tanzimat Dönemi’nde Sergüzeşt’teki değişimin yanı sıra dönemin değişmeyen konusu olan köleliğe yönelik eleştiriler kaleme alınmıştır. Konusu gerçek hayattan alınan bu eser, sosyal sınıflar arasındaki dengesizliğe dikkat çeken, eğitim, aşk ve geleneklere gerçekçi bir yaklaşımla değinen dönemin önde gelen edebî eserleri arasında yer almaktadır. .
Samipaşazade Sezai bu romanında halkı eğitmeyi ve fikirleri yeniden şekillendirmeyi amaçlamıştır. Bir aşk romanı olan bu eseri salt bir aşk romanı olarak değerlendirmek haksızlık olur.
Romanı incelendiğinde dönemin toplumsal amaçlarından tamamen kopuk bir eser olmadığını ve olayların nihai olarak ‘kader’ olgusuyla bağlantılı olduğunu görürüz.
